De kloof tussen de Overheid en de Burger;
Onze ervaringen in Bedum

 oktober 2006

Onze verwachtingen

Aan de inwoners van Bedum is op 18 mei 2005 een Structuurplan Bedum voorgelegd met een uitnodiging (middels een twee pagina’s grote advertentie in de Noorderkrant) om te reageren op dit plan. Gesteld wordt: “Over dit plan vernemen wij graag uw mening” en “Het plan wordt pas vastgesteld door de Gemeenteraad nadat u zich erover heeft uitgesproken”; “Uw mening telt dus”.
Onze verwachting was dat B&W daadwerkelijk geïnteresseerd zouden zijn in de ideëen van de burgers. Deze verwachting was gebaseerd op de tekst van de advertentie en op daarop volgende uitnodigingen van B&W om de ideëen te komen toelichten en door B&W gestelde vragen op detailniveau te willen beantwoorden.
Later volgden van de kant van de Overheid opmerkingen in de trant van “ veel waardering voor de burgers, die al die moeite doen om te reageren...” t/m..... “diep respect voor de indieners van een uitgebreid alternatief structuurplan”, etc.

In kort overzicht 

  • 18 mei 2005: Grote advertentie Structuurplan Bedum; uitnodiging B&W Bedum om te reageren op het plan; zie Noorderkrant
  •  Juni 2005: N.a.v. advertentie brief gestuurd met commentaar naar B&W
  • 14 september 2005: visie gegeven in  de vergadering van de raadscommissieVROM op uitnodiging van die commissie
  • November 2005: Uitzending TVNoord: onze visie in beeld, als achtergrondreportage 
  • December 2005: Op grond van vragen omtrent de detail uitwerking van de visie een structuurplan geschreven dat het plan DeZwarteHond evenaart
  • 20 januari 2006: Plan overhandigd aan gemeenteraad en leden raadscommissie VROM 
  •  7 februari 2006: Alternatief Structuurplan Bedum overhandigd aan Provincie Groningen, gedeputeerde Marc Calon 
  • 24 en 26 januari 2006: Tweemaal de plannen gepresenteerd voor de Bedummer politiek
  • 16 februari 2006: Een avond georganiseerd voor de inwoners van Bedum met tussen de 200 en 250 bezoekers; zeer veel enthousiasme van de inwoners voor ons plan
  • 10 mei 2006: Een addendum opgeleverd met aanpassingen die tegemoet komen aan ALLE aan ons kenbaar gemaakte bezwaren
  • 17 mei 2006: Addendum gepresenteerd in raadscommissie Vrom; tevens een voorstel overhandigd van een onafhankelijk bureau om de twee plannen te integreren met een substantiele bijdrage in de kosten onzerzijds
  • 16 juni 2006: Addendum overhandigd aan Provincie Groningen
  •  6 juli 2006: Oorspronkelijke plan DeZwarteHond door Gemeenteraad met minieme wijzigingen geaccepteerd; Gemeenteraad gaat niet in op ons voorstel tot integratie van beide plannen

Wat is er allemaal mis

B&W hebben nauwelijks inhoudelijk gereageerd en hebben elke vorm van samenwerking gemeden, ondanks herhaalde oproepen van onze zijde. Beloften tot samenwerking in een persoonlijk gesprek met burgemeester Everts zijn botweg nooit nagekomen.
Argumenten, die dan wel werden gebruikt, waren vaak aantoonbaar onjuist, denigrerend, dan wel niet ter zake.
Het is ons duidelijk dat B&W geen enkele ruimte wilde bieden om onze ideëen een plek te geven in het structuurplan en ook zelfs geen poging daartoe hebben ondernomen. De situatie werd hierdoor “wij tegen hen” i.p.v. “wij gezamenlijk”.

Wij vragen ons af: hoe kan dit? En is dit nu typisch een voorbeeld van de kloof tussen de Burger en de Overheid of is dit een voorbeeld van een ontaarde regentenmentaliteit?
Wij denken inderdaad aan het eerste: een voorbeeld van de kloof tussen Burger en Overheid. Het zijn echter ook de symptomen van een dieper onderliggend probleem. Het is triest dat de Overheid niet de kwaliteit in huis heeft om hier oplossingen voor te vinden c.q. het probleem niet wenst te onderkennen.
Wat is het onderliggende probleem

Ons alternatief structuurplan is met hulp van deskundigen opgesteld. Het plan is besproken met Provincie Groningen, het Waterschap en voorgelegd aan de inwoners van Bedum. Het is besproken met de politiek in Bedum. Naar aanleiding van al deze besprekingen hebben wij het Alternatieve Plan op een aantal onderdelen aangepast. Ons zijn geen belangrijke bezwaren meer bekend en toch wijst de Gemeente Bedum hier het plan in zijn geheel af.

Hoe kan dit nu allemaal gebeuren, terwijl toch iedereen (op zijn niveau) pretendeert het beste voor te hebben met Bedum.

Om te beginnen is er Regelgeving. De overheid is verplicht de burgers te informeren en inspraak te geven. Het MOET dus en dat is wat anders dan “wij horen graag uw mening en uw mening telt”. Het leidt ertoe dat de overheid de regelgeving moet volgen en daarom steeds waardering uitspreekt voor de reacties van de burgers (voor de vorm dus). Dat is hypocriet want de motivatie van de overheid ontbreekt. De regelgeving is een last en niet een lust. Voor de burger telt ook de emotionele beleving. Een plan alleen beöordelen volgens de letter van de wet getuigt van bestuurlijke armoede.

Ten tweede moeten burgers bezwaar kunnen maken, als er gevolgen ontstaan voor hun directe woonomgeving. Er is niet voor niets een planschaderegeling. De bezwarenprocedure en de vraag aan de inwoners van Bedum om hun zienswijze te geven, lopen door elkaar heen. Men vraagt om een zienswijze op het structuurplan en een visie, maar bedoelt eigenlijk: wie heeft er bezwaar tegen deze plannen? De Gemeentelijke plannen leken (achteraf) voorgekookt en reeds overeengekomen.

De twee vragen (vraag om een reactie/ideëen resp. bezwaren) zijn erg verschillend en vragen elk om een eigen aanpak en behandeling.
Bij een behandeling van bezwaar en dreigende schade zal de houding van B&W veel meer een verdedigende zijn dan in geval van een vraag naar een open discussie over de toekomst van Bedum.
Het door elkaar heen laten lopen van beide onderwerpen en het niet los kunnen komen van een negatieve houding leidde er in Bedum toe, dat de overheid star heeft vastgehouden aan eigen plannen en een onbetrouwbare indruk heeft achtergelaten bij de inwoners. Wel pretenderen inspraak te geven en gevoelig te zijn voor ideëen van de inwoners, maar vervolgens een discussie over de inhoud uit de weg gaan, de ideëen negeren en gewoon doorgaan op het eigen ingeslagen pad. Veel inwoners voelen zich hierdoor geschoffeerd.

Ten derde is in de discussie met de Overheid geen management aanwezig. Dit is inherent aan de democratische samenstelling van de overheid. Het leidt er wel toe dat “iedereen alles maar kan roepen” en denigrerende opmerkingen kan maken en niet terecht wordt gewezen.
Voor de inwoners leidt dit tot onbegrip en vergroting van de eerder aangegeven “kloof”. Men kan vrijblijvend van alles roepen, zonder dat iemand de autoriteit heeft om ter plekke corrigerend op te treden.

Wat zijn onze conclusies  

Wij denken dat er een strakke scheiding moet zijn tussen

  • verzoeken om ideëen naar voren te brengen
  • vragen naar mogelijke bezwaren

In het eerste geval dient duidelijk aangegeven te worden wat de ruimte is voor in te brengen ideëen, dus wat de bandbreedte is, waarbinnen ideeen welkom zijn en waarbuiten niet. Indien dat te moeilijk is, kan eventueel een aantal alternatieven worden gegeven, waaruit kan worden gekozen door de burgers (een zogenaamd referendum).
In het verdere proces dient voor een onafhankelijk mediator te worden gezorgd, die het proces begeleidt (maar zich niet bemoeit met de inhoud), erop toeziet dat argumenten naast elkaar worden gezet en er een afwegingsproces is waar betrokkenen zich in kunnen vinden en ervoor zorgt dat er geen verborgen agenda’s kunnen worden gevolgd, maar dat er open en objectief wordt gewerkt.

In het tweede geval (van de bezwarenprocedure) dient duidelijk te zijn waartoe bezwaren wel en waartoe zij niet kunnen leiden. Hier is een juridische ondersteuning in de gang van zaken veel meer op zijn plaats.

Het zal duidelijk zijn dat wij de gang van zaken zoals die zich in Bedum heeft voorgedaan onacceptabel vinden. Het door ons ingediende plan:

  • heeft de steun van meer dan 80% van de inwoners van Bedum
  • heeft de aanvankelijke bezwaren van Provincie weggenomen
  • heeft de bevestiging van het Waterschap op de uitvoerbaarheid van het plan op hun deelaspecten

Tegelijkertijd vertoont het plan van DeZwarteHond een aantal ernstige tekortkomingen.

Ondanks het verzoek van Gemeentebestuur Bedum aan de inwoners om te reageren, kiest Gemeente Bedum toch voor het plan De Zwarte Hond, ondanks de brede steun van de bevolking voor ons alternatieve plan.

“De gang van zaken typeert de eerder vermelde kloof tussen inwoners en overheid ten voeten uit!”

Het zal duidelijk zijn dat wij en met ons veel inwoners van Bedum zeer ontevreden zijn over ons bestuur. Bovenstaande is bedoeld als onze constructieve bijdrage dit bestuur te verbeteren.

Werkgroep BedumVerdientBeter
Bert Bijvank, Henk Pater, Pieter Poppinga, Rein Smedinga