Opa’s reizen: Sopron (augustus 1987)
Mijn eerste echte buitenland-reis. Deelname aan de workshop Discrete Event Systems in Sopron, Hongarije. Een wat ingewikkelde reis: eerst per vliegtuig naar Wenen, dan per busje de toen nog redelijk hermetisch afgesloten grens over naar Hongarije… Wel mijn eerste kennismaking met de “grote jongens” binnen het vakgebied Discrete Event Systems en mijn eerste “aanvaring” met Peter Ramadge…
Zaterdag 1 augustus
Voor mijn deelname aan de workshop over discrete event systems vertrek ik zaterdag 1 augustus naar Wenen. De vlucht per Boeiing 747 (eindbestemming Tapei) heeft een vertraging van ongeveer een half uur. De vlucht verloopt verder voorspoedig. I.t.t. chartervluchten naar vakantiebestemmingen bevat dit vliegtuig een veelheid aan nationaliteiten, hoewel er erg veel Taiwanezen meereizen. Eenmaal in Wenen ga ik per taxi naar mijn hotel. Dat blijkt een duur ritje (zo’n 60 gulden). Eenmaal echt in de stad blijkt (het lijkt de consumentenbus wel) mijn hotel volgeboekt. Ik word naar een ander hotel gebracht (hotel Kummer) (per taxi, hoewel ongeveer op loopafstand) dat zelfs een ster meer heeft en voorzien is van tv en minibar op de kamer. Mijn eerste kennismaking met Wenen bestaat uit een korte wandeling door de stad (in de regen) en natuurlijk het nuttigen van een Wiener snitzel (hier overigens bereidt als een met vlees gevulde platte oliebol).
Zondag 2 augustus
Zondagsmorgens om zeven uur word ik gewekt door een afschuwelijke sirene in het hotel. Het blijkt een brandalarm te zijn. Na verloop van een half uur waarin vele brandweermannen over de gang heen en weer rennen blijkt één en ander loos alarm te zijn. Na nog een uurtje slaap besluit ik (het regent zo mogelijk nog harder dan gisteren) een sightseeing door Wenen te doen per bus. Overigens kom ik vandaag overal Taiwanezen tegen (is die 747 van gister in Wenen blijven steken?). Na een relatief goedkoop maar wel lekker menu-van-de-dag in een brasserie ga ik tegen half vijf naar de ontmoetingsplaats van de IIASA bus, die ons naar Sopron zal brengen.
Als eerste deelnemer aan de workshop loop ik Geert-Jan Olsder tegen het lijf. Later voegen zich o.a. Peter Ramadge uit de states en organisator Pravin Varaiya met secretaresse Erica bij ons. In een personenbusje gaat het naar de grens met Hongarije. Bij de grens zelf is er wel een relatief kort oponthoud van slechts anderhalf uur (prof. Han-Fu Chen uit China blijkt geen visum te hebben), maar daarna bereiken we snel, zo rond half acht, hotel Lover in Sopron, waar juist een bus met Nederlandse toeristen wordt uitgeladen. Na een lekker diner en de laatste organisatorische lootjes (omdat nog niet iedereen aanwezig is mag ik bijvoorbeeld maandag als laatste spreker aantreden i.p.v. donderdag) en de eerste contacten (mijn tafeldame Rhonda Righter en het gezin Stanley Gershwin uit de states en Geert-Jan Olsder en Geert-Jan Houben (Eindhoven)) besluit ik mijn praatje voor de bereiden.
Maandag 3 augustus.
De workshop wordt geopend door Jean-Paul Ayrault (secretaris van IIASA), waarna om negen uur begonnen wordt met de praatjes van drie kwartier gevolgd door zo’n tien minuten vragenvuur. Interessante praatjes komen van Pravin Varaiya (over CSP modellen) en van Peter Ramadge, die een kort overzicht geeft van supervisory control. Na het laatste praatje (een klein organisatorisch foutje is er de oorzaak van dat ik pas morgen hoef op te draven) wordt besloten met een general discussion.
Algemene opmerking is, dat er zeer veel modellen bestaan voor Discrete Event Systems (DESs) en dat de DES-theorie in feite nog in de kinderschoenen staat. Men valt over een gebrek aan mathematische onderbouwing zowel als over een gebrek aan ervaring “in de field.”
Na een uitmuntend diner wordt besloten naar een wijnkelder in Sopron te gaan. Hoewel ik met een aantal anderen als laatste per taxi vertrek, komen we toch als eerste bij de wijnkelder Ceasar aan. Helaas sluit deze al om half tien, zodat we spoedig weer op straat staan. Na enig zoeken besluiten we terug te gaan naar ons hotel en aldaar de nachtclub te bezoeken. De opgevoerde show valt tegen (ondanks voorafgaand aanprijzen door Costas Courcoubetis, de in Amerika verblijvende Griek, die nog de gehele week uitdrukkelijk aanwezig zal blijven).
Dinsdag 4 augustus.
Dinsdag volgen er opnieuw zes praatjes. Het praatje van prof. Y.-C. Ho is erg interessant (door in een simulatie run iets meer informatie over de afgelegde trajectory mee te nemen is het mogelijk informatie te verkrijgen, die anders vele extra runs zouden kosten, zg. perturbation analysis). Het laatste praatje die dag neem ik voor mijn rekening. Ondanks een steeds over de slides lopende mug (enige debugging lijkt noodzakelijk) ben ik zelf niet ontevreden over mijn optreden en krijg na afloop interessante reacties van Alberto Faro (Italie), Michal Sajkowski (Polen) en prof. Sonin (USSR) wil gelijk een afdrukje van het artikel. Van een aantal anderen krijg ik complimenten over de presentatie. Peter Ramadge echter ziet blijkbaar concurrentie met zijn supervisory control en stelt wat moeilijke vragen. Het contact met hem zal ook in de toekomst niet veel beter worden..
In verband met de eerste verschijnselen van vermoeidheid onder de deelnemers is er geen afsluitende discussie. De dag wordt afgesloten met een wederom voortreffelijk diner en een laatste drankje in de hotelbar.
Woensdag 5 augustus.
Woensdag zijn er wederom zes praatjes. Interessant is het praatje van Alberto over automatische verificatie van protocollen. Hij gebruikt hiervoor een uitgebreide versie van de CCS-calculus van Milner. ’s Avonds heb ik nog een lange discussie met hem in de hotelbar over het nut van de internal actions.
Donderdag 6 augustus.
Donderdag slaat de vermoeidheid echt toe. Gelukkig zijn er slechts drie praatjes. De laatste is erg lastig te volgen (de Rus Vadim Azkin kent te weinig Engels en zijn in het Russisch gevoerde praatje wordt daarom vertaald door een tweede Rus – ik merk overigens weinig verschil in beide teksten).
’s Middags is er een georganiseerde toer door Sopron. Een grote groep besluit de lunch in het hotel over te slaan en al eerder te vertrekken. Een regenbui doet ons besluiten een boekenwinkel binnen te gaan. Als later een tweede boekenwinkel wordt bezocht besluiten Geert-Jan Olsder en ik het centrum van Sopron te verkennen. Daar komen we Alberto, Rhonda en Albert Lee tegen en gevijven beklimmen we de brandtoren van de stad.
De officiele toer later is al even gezellig (zelfs hier heeft Costas allerlei vragen te stellen aan de gids) en wordt besloten met een orgelconcert en een diner in een wijnkelder. Het eten wordt begeleid door een violist en zelfs prof. Georg Pflug bespeelt het instrument even.
De dag wordt afgesloten met een bezoek aan een tweede nachtclub. Als het op betalen aankomt (door het inleveren van de toegangsbewijzen) blijkt dat we meer betalen dan opgedronken hebben. We mogen pas weg als we nogmaals het één en ander genuttigd hebben.
Vrijdag 7 augustus.
De laatste dag wordt besteed aan een afsluitende discussie. Er wordt opgemerkt dat gedurende de workshop in feite drie stromingen besproken zijn: simulatie, automatentheorie en max-algebra. Niet aan bod gekomen, maar wel belangrijk bevonden, zijn o.a. temporal logic en parallelle berekeningen. Opnieuw wordt opgemerkt dat een veelheid aan notatie de revue heeft gepasseerd, maar dat meer dan de helft ervan op de een of andere manier verband houdt met (eindige) automaten. Voorts wordt ingegaan op mogelijke verschillen tussen protocol- en manufacturing problemen. De laatste blijken veel ingewikkelder te zijn, vereisen meer inzicht in performance en zijn moeilijker te beschrijven doordat het gedrag gedeeltelijk afhankelijk is van menselijk gedrag.
De discussie wordt afgesloten met de opmerkingen dat de workshop zeer leerzaam is geweest en zeker een vervolg zal krijgen, waarbij dan misschien ook andere disciplines (systolic arrays, robotics) aan bod moeten komen.
Na de koffie wordt van een aantal mensen afscheid genomen. Anderen bezoeken Sopron nog even en gaan na de lunch per bus terug naar Wenen. Aan de grensovergang staat nu een file van zeker anderhalve kilometer. Onze buschauffeur passeert deze file echter (daarbij enkele tegenliggers de berm insturend!) en krijgt applaus als we bij de slagboem arriveren (Dat scheelt ons toch zeker enkele uren wachten). Het oponthoud is verder erg kort. Via Laxenburg, waar de IIASA zetelt in een gerestaureerd slot, komen we weer in Wenen aan. Mijn hotel blijkt dit keer niet volgeboekt. Mijn kamer is lekker ruim en ik heb zelfs de beschikking over een bad.
Prof. Pflug regelt voor de Wenen-gangers nog een laatste etentje bij een Chinees, waarna een definitief afscheid volgt.
Zaterdag 8 augustus
De zaterdag besteed ik aan een meer uitgebreidere kennismaking met Wenen. Het is gelukkig mooi weer. Het vervoer in de stad, per U-bahn, tram en bus, is heel efficient.
Zondag 9 augustus
De terugreis zondags verloopt eveneens voorspoedig (op het Weense vliegveld kom ik Peter Ramadge en Alberto Faro nog weer tegen). Eenmaal op Schiphol wordt ik door familie per auto opgehaald maar staan we eerst met die auto nog zo’n uur in een file op de parkeerplaats. Het regent en niet zo’n beetje ook. Terug in Nederland dus.
Resumerend is het bezoek aan deze workshop zeker de moeite waard geweest. Ik heb allerlei contacten kunnen leggen in de wereld van de discrete event systems. De gepresenteerde stof zal mijn huidige onderzoek niet wezenlijk veranderen, maar heeft wel een aantal nieuwe interesses aangeboord.